Podstawowe wymiary łożysk są jednym z wielu czynników, które należy wziąć pod uwagę przy dobieraniu komponentów do danej aplikacji. Każdy katalog łożysk tocznych podaje takowe informacje. Dane te możesz znaleźć także bezpośrednio przy interesującym Cię produkcie.
Dobór łożyska tocznego dla osoby, która ma małą wiedzę na ten temat (lub nie ma jej w ogóle) jest trudnym procesem. Dlatego zawsze warto korzystać z pomocy specjalistów, by mieć pewność, że komponent został odpowiednio dobrany. Jeśli jednak jesteś zainteresowany tematem, dziś przedstawiamy informacje na temat podstawowych wymiarów łożysk, a także innych czynników, które należy zawsze brać pod uwagę, gdy wybieramy łożysko.
Podstawowe wymiary łożysk
Podstawowe wymiary łożysk są w każdym katalogu oznaczane odpowiednimi symbolami. Oznaczenia te są powszechnie przyjęte i przy każdym łożysku – bez względu na jego rodzaj czy producenta – takie same.
- d oznacza średnicę otworu łożyska
- D oznacza średnicę zewnętrzną łożyska
- T oznacza szerokość łożyska skośnego (każdego skośnego)
- B oznacza szerokość łożyska poprzecznego (każdego poprzecznego)
- H oznacza wysokość łożyska wzdłużnego
- r i r1 – współrzędne zaokrągleń pomiędzy montażowymi powierzchniami
Podstawowe parametry łożyska tocznego
Dobierając łożysko do danej aplikacji, należy zwrócić uwagę także na następujące parametry: nośność, luz wewnętrzny i trwałość.
Nośność
W łożyskach tocznych wyróżnia się dwa rodzaje nośności: nośność ruchową i spoczynkową. Ruchowa – zwana również inaczej dynamiczną – określa się symbolem C. Spoczynkową zaś – zwaną również statyczną – symbolem C0.
- Nośność dynamiczna – oznacza obciążenie komponentu, uwzględniając kierunek i wartość
- Nośność statyczna – oznacza obciążenie komponentu, który jest w spoczynku lub obraca się powoli (maksymalnie 10 obrotów na minutę).
Luz wewnętrzny łożysk
Luz wewnętrzny związany jest z luzami, jakie mogą pojawić się między elementami tocznymi a pierścieniami. Wyróżniamy luz promieniowy oraz osiowy. W obu przypadkach chodzi o przesunięcie się pierścienia jednego względem drugiego – przy luzie promieniowym w kierunku poprzecznym, przy luzie osiowym w kierunku wzdłużnym bez wywierania jakiegokolwiek wywierania nacisku.
Oznaczenia luzów:
- C1 – luz mniejszy niż C2
- C2 – luz mniejszy niż CN
- CN – luz normalny. Symbolika w zapisie zwykle pomijana
- C3 – luz większy niż normalny
- C4 – luz większy niż C3
- C5 – luz większy niż C4
Trwałość
Łożyska zużywają się i nie ma co do tego wątpliwości. W przypadku naturalnych procesów zużywają się przez zmęczenie materiału lub po prostu ścieranie się. I z tym związania jest trwałość, a właściwie okres trwałości, czyli żywotności łożyska. Okres obejmuje czas, w którym komponent działa bez zarzutów, na wysokim poziomie, skutecznie i bezawaryjnie. Informacje na ten temat udostępniane są między innymi w katalogach łożysk producentów pod hasłem <i>trwałości nominalnej</i>. Przyjęto, by wartość trwałości minimalnej oznaczać symbolem <b>L</b>.
Trwałość nominalną można obliczyć również indywidualnie, mając oczywiście następujące dane:
- C, czyli nośność dynamiczną
- P, czyli siłę obciążenia
- p – to symbol potęgi. Licząc trwałość nominalną w łożyskach kulkowych, potęga wynosi 3, przy walcowych 10/3
Dane podstawiamy do wzoru: <b>L=(C/P)p
Pamiętaj! Trwałość zmęczeniowa może się różnić, nawet jeśli mamy dwa identyczne komponenty, które pracują w równie takich samych warunkach. Dlatego zawsze bierze się pod uwagę granicę – nie średnią.
Dobór łożyska – inne czynniki
Nie tylko wymiary łożysk są ważne. Pod uwagę należy wziąć także inne czynniki. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych z nich:
- obciążenie
- prędkość
- sztywność
- tarcie
- wibracje
- hałas
- niewspółosiowości
- montażowa przestrzeń
- hałas
Pamiętaj! W przypadku gdy nie jesteś pewny, czy dane łożysko jest odpowiednim rozwiązaniem dla Twojej aplikacji, skorzystaj z pomocy specjalisty!