Łożyska toczne dzieli się ze względu na różne kryteria. Jeden podział wiąże się z kierunkiem sił, które komponenty tego rodzaju przenoszą. Dziś wykażemy, czym oba rozwiązania dokładnie się różnią i w jakich wariantach się łożyska poprzeczne i wzdłużne produkuje.
Aby mieć pewność, że łożysko toczne, które planujemy kupić, będzie optymalnym rozwiązaniem dla naszej aplikacji, musimy w pierwszej kolejności poznać jego właściwości. Dlatego, zanim przystąpisz do poszukiwań, koniecznie zwróć uwagę na podstawowe informacje dotyczące parametrów poszczególnych grup łożysk. Na niniejszej stronie opublikowaliśmy już artykuły omawiające konkretne rodzaje komponentów tocznych. Dziś natomiast skupimy się na podziale wyróżniającym łożyska promieniowe, skośne oraz osiowe. Czym różnią się między sobą?
Co to jest łożysko poprzeczne?
Jak już wspomnieliśmy, na łożyska podczas pracy działają różne siły. Wyróżnia się siły poprzeczne oraz wzdłużne. Biorąc pod uwagę to kryterium również i łożyska możemy podzielić na modele poprzeczne (promieniowe) i wzdłużne (osiowe). Te pierwsze są najczęściej wykorzystywane. Charakteryzują się tym, że przenoszą jedynie siły promieniowe przy kącie alfa – osi łożyska – wynoszącej 0 stopni. Nie sprawdzają się tam, gdzie występują jakiekolwiek siły osiowe.
W wersji poprzecznej produkuje się właściwie każdy rodzaj łożyska tocznego. Zatem modelem poprzecznym są zarówno łożyska kulkowe, jak i wałeczkowe, w tym walcowe, baryłkowe, igiełkowe czy stożkowe. Stosuje się je wszędzie tam, gdzie wymagana jest zdolność skutecznego przenoszenia obciążeń poprzecznych. Promieniowe modele kulkowe i wałeczkowe doskonale radzą sobie z wysokimi prędkościami. Walcowe dwurzędowe poleca się szczególnie precyzyjnym obrabiarkom. Łożyska baryłkowe poprzeczne będą świetnym rozwiązaniem dla aplikacji, w których występują bardzo duże obciążenia promieniowe i – małe – osiowe.
Warto pamiętać, że każda grupa łożysk tocznych składa się z różnych wariantów. To znaczy, komponenty kulkowe w wersji poprzecznej dostarcza się w modelu zwykłym, dwurzędowym, wahliwym czy samonastawnym. Rozwiązania stożkowe czy baryłkowe promieniowe produkuje się w wariancie jedno-, dwu- lub wielorzędowym. Igiełkowe dostarcza się jako komponenty cienkościenne, nastawne czy złożenia. Między sobą poszczególne rozwiązania mogą różnić się pewnymi parametrami czy możliwościami. Łączy je jedynie to, że są łożyskami poprzecznymi. Dlatego tak ważne jest, by przed podjęciem ostatecznej decyzji, dokładnie przeanalizować właściwości interesujących nas produktów.
Czym są łożyska wzdłużne?
W niektórych aplikacjach modele poprzeczne nie zdają egzaminu. Dlatego właśnie produkuje się łożyska wzdłużne, czyli komponenty, które przenoszą siły – jak sama nazwa wskazuje – wzdłużne. Chodzi o obciążenia działające wzdłuż osi wału. Na rynku dostępne są także rozwiązania zdolne do przenoszenia tak zwanych obciążeń złożonych – osiowych i promieniowych, przy czym siły poprzeczne muszą być mniejsze od siły wzdłużnej.
Do najpopularniejszych komponentów tocznych tego rodzaju zalicza się przede wszystkim kulkowe łożyska wzdłużne jednorzędowe jednokierunkowe, dwurzędowe dwukierunkowe i jednorzędowe dwukierunkowe. Ponadto w wersji wzdłużnej produkuje się także modele stożkowe, baryłkowe, igiełkowe i walcowe. Te ostatnie dostępne są w wariancie jednorzędowym jednokierunkowym, dwurzędowym jednokierunkowym, dwurzędowym oraz jako jednorzędowe złożenie.
Warto pamiętać, że produkty kulkowe wzdłużne często określane są jako łożyska oporowe przez niektórych klientów.
Kiedy zamontujemy łożyska skośne?
Najczęściej typowe łożyska skośne montuje się w kołach samochodowych. Przynajmniej w tych aplikacjach, które nie wykorzystują piast nowszej generacji. Komponenty tego rodzaju wyróżniają się tym, że przenoszą obciążenia skośne – wypadkową sił poprzecznych oraz wzdłużnych. W takiej sytuacji obie siły występują podczas pracy, z tym że obciążenie poprzeczne bywa większe lub równe obciążeniu wzdłużnemu.
W kołach samochodowych działają na łożysko toczne obie wspomniane siły. Źródłem obciążenia wzdłużnego jest – chociażby – opór ruchu. Natomiast obciążenie promieniowe wiąże się między innymi z ciężarem samego samochodu.
Łożyska skośne często też wykorzystuje się jako alternatywę dla modeli zwykłych kulkowych. Lepiej sprawdzają się tam, gdzie – poza obciążeniami poprzecznymi – występują obciążenia wzdłużne. W takich sytuacjach łożyska kulkowe zwykłe nie radzą sobie najlepiej, dlatego warto rozważyć montaż komponentu skośnego.
