Gwarancją prawidłowej i bezawaryjnej pracy maszyn czy urządzeń przemysłowych jest zamontowanie odpowiednich modeli łożysk tocznych. Dlatego dziś uporządkujemy nieco wiedzę, podając ogólne informacje na temat doboru łożysk.
Jeśli w danej maszynie zamontujesz nieodpowiednie łożysko toczne, żywotność komponentu będzie znacznie krótsza lub ulegnie awarii. Dlatego zawsze inwestując w produkty tego rodzaju, należy zwracać szczególną uwagę na ich parametry. I na tej podstawie dopasowywać je do warunków pracy i wymagań urządzenia. Poniżej przedstawiamy podstawowe kryteria doboru łożysk. Cały proces składa się z wielu kroków, które omawialiśmy już niejednokrotnie. Są to jednak cechy i pewne właściwości, które będą wymagały szerszego wyjaśnienia. Dlatego w przyszłości pojawią się szersze artykuły, a dziś jedynie zajmiemy się ogólnymi wytycznymi.
Podstawowe kryteria doboru łożysk
Łożyska toczne to grupa, która obejmuje zarówno łożyska kulkowe w różnych wariantach, jak i modele wałeczkowe, w tym komponenty stożkowe, walcowe, igiełkowe i baryłkowe. Między sobą różnią się nie tylko kształtem elementów tocznych, ale i niekiedy konstrukcją. To z kolei sprawia, że wyróżniają się również nieco odmiennymi właściwościami. I te właśnie parametry określają warunki, w których wybrane łożyska toczne sprawdzą się najlepiej.
Podstawowymi kryteriami, które należy zawsze brać pod uwagę, wybierając łożyska, są:
- obciążenie – jego kierunek oraz wielkość,
- prędkość obrotowa,
- cichobieżność – czy jest wymagana,
- wymagania dotyczące dokładności w przypadku wykonania,
- kompensacja błędów niewspółosiowości – w przypadku, gdy takowe mogą pojawiać się w danej aplikacj – wtedy warto zastosować łożyska, które tę zdolność posiadają,
- przestrzeń – jakie są wymiarowe ograniczenia.
Modele łożysk tocznych a średnica wałów
Wielu ekspertów często wspomina również przy doborze łożysk o średnicach wałów. Powszechnie przyjęło się, że na wałach o małej średnicy montuje się zwykle łożyska kulkowe w wersji standardowej – to znaczy modele zwykłe. Dla elementów mających dużą średnicę poleca się przede wszystkim łożyska wałeczkowe – szczególnie komponenty stożkowe, walcowe oraz baryłkowe. Oczywiście są pewne aplikacje, w których – mimo dużej średnicy wału – lepiej sprawdzą się modele kulkowe. Wszystko zależy od warunków pracy i wymagań, jakie maszyna stawia łożyskom.
W przypadku wałów warto również wziąć pod uwagę ograniczenia wiążące się z rodzajem otworu. Najczęściej elementy te wymagają zastosowania łożyska z otworem stożkowym lub walcowym. O ile wszystkie komponenty produkuje się z otworem walcowym, o tyle otwór stożkowy stosuje się między innymi w komponentach baryłkowych, kulkowych wahliwych czy wielorzędowych walcowych.
Wymiary łożysk
Każdy katalog łożysk podaje informacje na temat wymiarów, w jakich dostępne są dane łożyska. Poniżej przedstawiamy symbole oraz ich znaczenia, którymi posługują się powszechnie producenci.
- D – zewnętrzna średnica,
- d – średnica otworu,
- B / T – szerokość łożyska poprzecznego, T natomiast oznacza szerokość łożyska skośnego,
- H – symbol wysokości w łozyskach wzdłużnych,
- r i r1 – tak oznacza się współrzędne zaokrąglenia między powierzchnią czołową oraz walcową/stożkową.
Inne parametry łożysk
Poza wspomnianymi kryteriami, dobierając łożyska toczne musimy zwrócić uwagę także na luzy, obciążenia zastępcze, dodatkowe obciążenia dynamiczne, szybkość graniczna, nośność, tarcie, trwałość, temperaturę roboczą, a także na materiał. Tymi parametrami zajmiemy się w następnych artykułach. Jeśli chcesz być na bieżąco z tekstami, koniecznie zaobserwuj nas na Facebook’u.
